Cú sẩy chân của tượng đài Intel trong ngành công nghiệp bán dẫn

Sau ba năm, Intel từ vị trí đứng đầu thị trường Chip Bán dẫn toàn cầu đã rơi vào tình trạng khó khăn, bị các đối thủ xem xét khả năng thâu tóm do những sai lầm trong chiến lược và sự phát triển mạnh mẽ của trí tuệ nhân tạo.

Ba năm trước, giá trị của Intel cao gấp đôi so với hiện tại. Lúc đó, CEO Pat Gelsinger đã tìm kiếm cơ hội để mua lại các đối thủ trong lĩnh vực sản xuất chip nhằm tăng cường vị thế của công ty. Hiện nay, tình thế đã thay đổi khi gã khổng lồ công nghệ của nước Mỹ trở thành mục tiêu cho các thương vụ sáp nhập.

Theo đánh giá của WSJ, những sai lầm chiến lược kết hợp với sự bùng nổ nhanh chóng của trí tuệ nhân tạo đã khiến tập đoàn bán dẫn lâu đời này gặp nhiều khó khăn.

Kẻ đi săn trở thành con mồi

Cuối tuần vừa qua, WSJ đã thông báo rằng Qualcomm đang có ý định thâu tóm Intel, một tập đoàn công nghệ với lịch sử 56 năm, đã tạo ra nền tảng cho nhiều tiến bộ công nghệ mà ngày nay được sử dụng rộng rãi trên toàn cầu.

Các vấn đề của Intel khởi nguồn từ những thất bại trong quy trình sản xuất trước khi Gelsinger tiếp quản vị trí lãnh đạo.

Tình hình càng trở nên nghiêm trọng hơn khi CEO này thực hiện một chiến lược chuyển đổi tốn kém mà không dự đoán được sự bùng nổ của AI, dẫn đến sự thay đổi cơ bản trong nhu cầu đối với loại chip do đối thủ Nvidia sản xuất.

Trong vòng 2-3 năm vừa qua, sự chuyển mình sang công nghệ AI thực sự đã gây ảnh hưởng lớn đến Intel. Ông Angelo Zino, một nhà phân tích dày dạn kinh nghiệm trong lĩnh vực bán dẫn tại CFRA Research, nhận định rằng Intel thiếu các năng lực cần thiết.

Dù Intel có thể dễ dàng bị áp đảo trong các cuộc thương thuyết, việc hoàn tất một thỏa thuận với Qualcomm vẫn chưa được đảm bảo do những rào cản pháp lý và nhiều vấn đề khác. Tuy nhiên, ý tưởng về việc một tập đoàn lớn trong ngành sản xuất chip cho smartphone mua lại Intel giờ đây gần như trở thành điều không tưởng so với vài năm trước.

Chậm chạp và sai lầm

Intel đã thống trị lĩnh vực bán dẫn suốt nhiều thập kỷ, là nhà sản xuất chip có giá trị cao nhất toàn cầu. Sản phẩm của họ hiện diện rộng rãi trên toàn thế giới, chiếm ưu thế lớn trong thị trường máy tính cá nhân và máy chủ.

Trong bối cảnh ngành công nghiệp ngày càng chuyên môn hóa, Intel là một trong số ít công ty tự thực hiện cả thiết kế lẫn sản xuất chip, đồng thời dẫn đầu ở cả hai lĩnh vực này.

Vào đầu năm 2021, khi Gelsinger nhậm chức CEO, Intel đã mất đi một phần vị thế của mình. Họ đã tụt lại phía sau so với các đối thủ châu Á trong cuộc đua sản xuất chip nhanh nhất với công nghệ bán dẫn tiên tiến nhất.

Gelsinger, người đã làm việc tại Intel trong nhiều năm và từng giữ vị trí giám đốc công nghệ đầu tiên của công ty, đang xây dựng kế hoạch nhằm phục hồi sức mạnh mà Intel từng có dưới sự lãnh đạo của các tiền nhiệm như Andy Grove và Paul Otellini.

Để thực hiện mục tiêu đó, Intel cần phải cạnh tranh với các đối thủ châu Á như TSMC và Samsung Electronics. Ông đang có kế hoạch nâng cao khả năng sản xuất của Intel và cung cấp dịch vụ này cho các công ty chuyên thiết kế chip như Qualcomm, nhằm thay đổi cục diện trong lĩnh vực gia công chip mà TSMC và Samsung đang thống trị.

Đây là một dự án đầy tham vọng và tốn kém, nhưng có vẻ như đã hội tụ đủ những yếu tố cần thiết để đạt được thành công.

Gelsinger đã nhanh chóng khai thác nguồn vốn từ Intel nhằm xây dựng nhà máy sản xuất chip theo hợp đồng, đồng thời tham gia vào các cuộc thương thảo để mua lại GlobalFoundries với giá khoảng 30 tỷ USD vào mùa hè sau khi ông nhậm chức.

Mặc dù thỏa thuận này không thành công, nhưng trong một cuộc phỏng vấn vào tháng 8/2021, CEO đã khẳng định rằng Intel vẫn kiên trì với chiến lược mua lại. “Sẽ có sự hợp nhất trong ngành”, ông chia sẻ với WSJ. “Xu hướng này sẽ tiếp diễn và tôi hy vọng rằng chúng tôi sẽ là một trong những bên tham gia hợp nhất”.

Cuối cùng, ông đã quyết định mua lại Tower Semiconductor, một công ty sản xuất chip theo hợp đồng khác, với số tiền vượt quá 5 tỷ USD. Tuy nhiên, thương vụ này đã bị hủy bỏ vào năm ngoái do không nhận được sự chấp thuận từ các cơ quan quản lý Trung Quốc.

Hoạt động sản xuất theo hợp đồng của Intel đã khởi đầu chậm chạp, nhằm thực hiện mục tiêu của Gelsinger là đưa Intel trở thành công ty lớn thứ hai thế giới trong lĩnh vực này vào năm 2030.

Họ đã hợp tác với nhiều tập đoàn lớn và khách hàng tiềm năng nhưng cuối cùng phải cắt giảm hoặc ngừng sản xuất do gặp phải các lỗi kỹ thuật.

Sự phát triển mạnh mẽ của Nvidia

Trong khi Intel vẫn đang tìm kiếm hướng đi phù hợp trong lĩnh vực chip truyền thống, công nghệ AI tạo sinh đã bắt đầu phát triển. Sự gia tăng này đã dẫn đến việc chuyển hướng nhu cầu từ CPU của Intel sang GPU của Nvidia, do GPU có khả năng xử lý song song tốt hơn cho AI.

Khi các doanh nghiệp công nghệ tranh giành các chip AI khan hiếm từ Nvidia, nhiều bộ xử lý của Intel vẫn chưa được sử dụng.

Gelsinger buộc phải thực hiện các biện pháp cắt giảm chi phí để đảm bảo nỗ lực tái cấu trúc của mình. Kể từ năm 2022, Intel đã sa thải hàng nghìn nhân viên. Đến năm 2023, họ tiếp tục giảm cổ tức.

Tuy nhiên, những biện pháp đó vẫn chưa đủ. Vào tháng trước, Gelsinger thông báo sẽ sa thải 15.000 người, cắt giảm chi phí 10 tỷ USD trong năm tới và ngừng chia cổ tức.

“Sự phát triển mạnh mẽ của trí tuệ nhân tạo vượt xa những gì tôi đã dự đoán,” Gelsinger cho biết trong một lần phát biểu, đồng thời mô tả quyết định cắt giảm này là “thách thức lớn nhất trong sự nghiệp của tôi”.

Vào tuần trước, Intel đã công bố một loạt các chính sách mới nhằm kiểm soát chi tiêu một cách nghiêm ngặt hơn và phân tách hoạt động thiết kế khỏi sản xuất, mặc dù Gelsinger không tiếp tục bán hoặc tách riêng bộ phận sản xuất như một số nhà đầu tư đã đề xuất.

“Chúng ta cần nỗ lực từng chút một và thực hiện tốt hơn bao giờ hết. Bởi vì đó là phương pháp duy nhất để xoa dịu những chỉ trích và đạt được kết quả mà chúng ta tin rằng mình có thể thực hiện,” Gelsinger chia sẻ với các nhân viên.

Tính đến khi sàn chứng khoán đóng cửa vào cuối tuần trước, giá cổ phiếu của Intel đã giảm gần 70% so với đầu năm 2020, trong khi cùng thời điểm, cổ phiếu của Nvidia đã tăng hơn 18 lần.

‘Có thể đã quá muộn’

Stacy Rasgon, một nhà phân tích tại Bernstein Research, nhận định rằng tương lai của Intel phụ thuộc vào việc công ty có thành công trong công nghệ sản xuất chip thế hệ tiếp theo hay không, dự kiến sẽ ra mắt từ năm tới.

Intel đặt mục tiêu vượt qua các đối thủ ít nhất về mặt công nghệ. Việc lấy lại vị thế dẫn đầu về công nghệ có thể giúp cải thiện biên lợi nhuận và tạo dựng niềm tin nơi khách hàng.

Tuy nhiên, Intel đang phải đối mặt với một vấn đề căn bản mà chưa thể khắc phục. Hoạt động kinh doanh chip chủ lực của công ty không thể hồi phục nhanh chóng khi nhu cầu tập trung chủ yếu vào chip AI.

“Chúng ta có thể tranh cãi về tính đúng đắn của chiến lược này, nhưng thực tế là hoạt động kinh doanh chính không hỗ trợ cho định hướng đó”, Rasgon cho biết. Tuy nhiên, vào thời điểm hiện tại, “có thể đã quá muộn để họ thay đổi”.

Đối với Qualcomm, việc thâu tóm Intel có thể tạo điều kiện cho công ty gia nhập những lĩnh vực mới trong ngành công nghiệp chip.

Qualcomm chuyên sản xuất chip cho điện thoại di động và đã dần mở rộng sang lĩnh vực chip ô tô và Internet vạn vật trong những năm gần đây. Việc sở hữu Intel sẽ giúp bổ sung thêm nhiều loại chip lớn cho máy tính cá nhân và máy chủ.

Dẫu vậy, vẫn chưa rõ Qualcomm có tiếp tục duy trì hoạt động sản xuất của Intel nếu thương vụ thành công hay không. Mô hình kinh doanh của Intel khác biệt hoàn toàn so với Qualcomm – công ty này thuê ngoài toàn bộ quy trình sản xuất chip.

Quy trình sản xuất chip rất phức tạp và tốn kém. Năm ngoái, Intel đã chi đến 25,8 tỷ USD, tương đương khoảng 48% doanh thu của mình. Ngược lại, tổng chi tiêu vốn của Qualcomm trong năm tài chính gần nhất chỉ là 1,5 tỷ USD, chiếm hơn 4% doanh thu.

Theo ZNews