AI và tìm kiếm Zero-click đang dần hủy hoại mô hình kinh doanh web vốn đã nuôi sống người sáng tạo nội dung trong hơn 15 năm qua. Đây không chỉ là nhận định của riêng ai, mà còn được chia sẻ bởi nhiều chuyên gia, trong đó có CEO Cloudflare Matthew Prince, người gần đây đã cảnh báo rằng “tìm kiếm là động lực cho mọi hoạt động trực tuyến.”
Từ lâu, chúng ta đã biết web đang chuyển mình thành “Zero-Click Internet” – thuật ngữ mô tả tình trạng người dùng không còn cần nhấp vào liên kết để tìm nội dung họ muốn. Các nền tảng mạng xã hội đã ngừng quảng bá bài viết có liên kết từ nhiều năm trước, thay vào đó đăng nội dung trực tiếp để người dùng không phải rời khỏi nền tảng. Với sự xuất hiện của AI tạo sinh, người dùng nhận được câu trả lời ngay trên trang tìm kiếm của Google – không cần nhấp vào bất kỳ trang web nào để tìm câu trả lời.
Tác động của Zero-Click Internet đến mô hình kinh doanh web
Matthew Prince, CEO của gã khổng lồ CDN/bảo mật Cloudflare, đã nói về tác động của Zero-Click Internet trong một cuộc phỏng vấn gần đây với Hội đồng Quan hệ Đối ngoại. “AI sẽ thay đổi căn bản mô hình kinh doanh của web. Mô hình kinh doanh của web trong 15 năm qua dựa trên tìm kiếm. Tìm kiếm là động lực cho mọi hoạt động trực tuyến,” ông nói.
Prince cũng đề cập đến việc giá trị trao đổi giữa Google và những người tạo nội dung web đang dần biến mất. Ông lưu ý rằng gần một thập kỷ trước, cứ mỗi hai trang Google thu thập (scrape) thì họ sẽ gửi một lượt truy cập đến các trang web. Ngày nay, phải mất sáu trang được thu thập mới nhận được một lượt truy cập, mặc dù tỷ lệ thu thập không thay đổi.
“Hiện nay, 75% các truy vấn được trả lời mà không cần rời khỏi Google,” CEO tiết lộ.
Sự phát triển của các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) và các công ty AI đằng sau chúng đã đẩy cuộc khủng hoảng vào giai đoạn khẩn cấp, đẩy tỷ lệ thu thập-đến-lượt truy cập cao hơn nhiều so với tỷ lệ sáu trên một của Google. Do đó, người sáng tạo nội dung nhận được ít lợi nhuận hơn – và với quá nhiều nội dung bị AI thu thập mà không có sự cho phép, họ thường không nhận được gì cho công việc của mình.
“Vì vậy, mô hình kinh doanh của web không thể tồn tại trừ khi có sự thay đổi nào đó, bởi vì ngày càng nhiều câu trả lời cho các câu hỏi bạn đặt ra sẽ không dẫn bạn đến nguồn gốc ban đầu, mà sẽ là một dẫn xuất từ nguồn đó.“
Tương lai của người sáng tạo nội dung trong kỷ nguyên AI
Mặc dù một số người sẽ lập luận rằng việc tìm câu trả lời nhanh chóng và từ nhiều nguồn mà không cần nhấp qua nhiều trang web là dễ dàng và thuận tiện hơn, nhưng có những vấn đề hiển nhiên.
Vấn đề chính là không ai muốn tạo nội dung mới khi họ không được trả tiền hoặc gần như không được trả tiền cho việc đó. Điều này đặc biệt đúng đối với các trang web nhỏ, độc lập và khách quan mà các công ty AI có thể không hợp tác. Và đừng quên AI thường xuyên đưa ra thông tin hoàn toàn sai lệch.
“Sam Altman tại OpenAI và những người khác hiểu điều đó. Nhưng anh ấy không thể là người duy nhất trả tiền cho nội dung trong khi tất cả những người khác nhận nó miễn phí.“
Prince cho biết 80% công ty AI sử dụng Cloudflare, và 20 đến 30% web sử dụng dịch vụ của họ. Ông nói thêm rằng vì công ty của ông đang ở trung tâm của vấn đề, họ đang suy nghĩ về các cách giải quyết tình huống, hy vọng là trước khi quá muộn.
CEO cũng nói về hàng tỷ đô la đang được đầu tư vào AI tạo sinh và sự thiếu hụt lợi nhuận.
“Về việc AI có phải là một trào lưu nhất thời, có bị đánh giá quá cao không? Tôi nghĩ câu trả lời có lẽ là có và không. Tôi đoán rằng 99% số tiền mà mọi người đang chi cho các dự án này hiện nay chỉ đang bị đốt cháy. Nhưng 1% sẽ cực kỳ có giá trị. Và tôi không thể nói cho bạn biết 1% đó là gì. Vì vậy, có lẽ tất cả chúng ta đều phải đốt, bạn biết đấy, 100 đô la để tìm ra một đô la có ý nghĩa.”
Tổng kết: AI và Zero-click Internet đang tạo ra một cuộc khủng hoảng đối với mô hình kinh doanh web truyền thống. Tỷ lệ thu thập nội dung so với lượt truy cập đang tăng lên đáng kể, khiến người sáng tạo nội dung nhận được ít lợi nhuận hơn cho công việc của họ. Nếu không có sự thay đổi, tương lai của web như chúng ta biết có thể bị đe dọa. Các công ty như Cloudflare đang tìm kiếm giải pháp, nhưng vẫn chưa rõ liệu họ có thể giải quyết vấn đề trước khi quá muộn hay không. Trong khi đó, các nhà đầu tư tiếp tục đổ hàng tỷ đô la vào AI, mặc dù theo ước tính của Prince, 99% số tiền đó có thể không mang lại lợi nhuận.
