Apple có đang ‘bóp chết’ các mạng xã hội?

Khi Apple công bố iOS 18, sự chú ý chủ yếu tập trung vào các tính năng AI mới. Tuy nhiên, một thay đổi khác ít được đề cập đang gây ảnh hưởng lớn đến các nhà phát triển ứng dụng mạng xã hội và nhắn tin. Thay đổi này liên quan đến cách người dùng chia sẻ danh bạ với các ứng dụng.

Theo báo New York Times, tính năng này đã giúp nhiều ứng dụng “Mãng Xã Hội” như Instagram, WhatsApp và Snapchat phát triển nhờ khả năng kết nối người dùng với bạn bè và đề xuất tài khoản mới. Việc chia sẻ danh bạ đã trở thành yếu tố quan trọng khiến những nền tảng này thu hút người dùng ngay từ khi ra mắt, đưa chúng lên vị trí cao trong bảng xếp hạng App Store.

Tuy nhiên, với iOS 18, người dùng giờ đây có quyền quản lý danh bạ mà họ muốn chia sẻ với các ứng dụng. Thay vì bắt buộc phải chia sẻ toàn bộ danh bạ như trước đây, họ có thể chọn từng liên hệ riêng lẻ. Mặc dù thay đổi này được Apple thực hiện nhằm bảo vệ quyền riêng tư, nhưng lại làm khó khăn cho các ứng dụng mới trong việc phát triển dựa trên sự kết nối giữa người dùng.

“Ngày tận thế” của mạng xã hội

Nikita Bier, nhà sáng lập và cố vấn cho nhiều ứng dụng thành công, đã mô tả sự thay đổi này là “ngày tận thế”. Ông bày tỏ lo ngại rằng các ứng dụng sử dụng mô hình kết bạn sẽ gặp khó khăn trong quá trình phát triển và thậm chí có thể “chết yểu” ngay từ khi ra mắt. “Sự thay đổi này làm cho việc phát triển các ứng dụng xã hội mới dựa vào mạng lưới bạn bè trở nên gần như không khả thi,” Bier đã chia sẻ với New York Times.

Trước đây, các ứng dụng thường yêu cầu người dùng cho phép truy cập toàn bộ danh bạ để thu thập thông tin nhằm xây dựng mạng lưới bạn bè hoặc gợi ý tài khoản. Tuy nhiên, với iOS 18, sau khi người dùng đồng ý chia sẻ danh bạ, họ sẽ thấy một giao diện mới, cho phép lựa chọn từng liên hệ thay vì phải chia sẻ toàn bộ.

Từ quan điểm bảo vệ quyền riêng tư, Apple nhấn mạnh rằng việc kiểm soát danh bạ là điều thiết yếu. Người dùng iPhone có thể lưu trữ hàng trăm, thậm chí hàng nghìn liên hệ, bao gồm những người mà họ không muốn chia sẻ như chuyên gia tâm lý, người yêu cũ hoặc những người gặp mặt chưa đầy một lần. “Người dùng không nên bị ép buộc phải chọn giữa việc tiết lộ tất cả hoặc không gì cả khi chia sẻ danh bạ”, công ty khẳng định.

Mặc dù vậy, các nhà phát triển lại không đồng tình với quan điểm đó. Bier cho biết dữ liệu từ các start-up mà ông tư vấn cho thấy tỷ lệ chia sẻ danh bạ đã giảm đáng kể từ khi iOS 18 ra mắt. Một số ứng dụng ghi nhận tỷ lệ người dùng chia sẻ dưới 10 danh bạ tăng trưởng đến 25%.

Thay đổi này cũng có thể làm giảm số lượng người dùng chia sẻ danh bạ, do thông báo pop-up thứ hai gây khó khăn trong quá trình này. Đối với các mạng xã hội, khả năng kết nối nhanh chóng với bạn bè có thể là yếu tố quyết định sự thành bại.

Một nghiên cứu nội bộ của Facebook chỉ ra rằng nếu người dùng kết nối với ít nhất 7 bạn trong vòng 10 ngày đầu tiên sau khi đăng ký, họ có xu hướng gắn bó hơn với ứng dụng. “Việc tạo ra mật độ kết nối là rất quan trọng đối với bất kỳ ứng dụng mới nào”, Bier nói với New York Times.

Apple bảo vệ người dùng hay kìm hãm cạnh tranh?

Theo New York Times, thay đổi này không áp dụng cho các dịch vụ của Apple. Chẳng hạn, iMessage không cần quyền truy cập danh bạ như những ứng dụng nhắn tin từ bên thứ ba như WhatsApp, Signal, hay WeChat.

Nhiều nhà phát triển nhận định rằng hành động này tạo ra sự cạnh tranh không công bằng, thể hiện rõ ràng hiện tượng “thiên vị chính mình” mà các cơ quan quản lý đang phản đối.

Một số chuyên gia bày tỏ lo ngại rằng sự thay đổi này sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các nền tảng mạng xã hội lớn như Facebook và Instagram. Những nền tảng này đã sở hữu “hiệu ứng mạng lưới” mạnh mẽ, cho phép họ tiếp tục thu thập thông tin danh bạ của người dùng mà không cần xin phép.

Ngược lại, các ứng dụng mới sẽ gặp phải thách thức trong việc phát triển do khó khăn trong việc kết nối người dùng.

Trong tương lai, Nikita Bier cho rằng mạng xã hội dựa trên mô hình bạn bè có thể bị thay thế bởi những ứng dụng tập trung vào nội dung như TikTok, nơi người dùng nhận được đề xuất dựa trên sở thích cá nhân thay vì qua các mối quan hệ xã hội. Thậm chí có thể xuất hiện các ứng dụng sử dụng trí tuệ nhân tạo, không yêu cầu kết nối giữa con người.

“Bây giờ, việc phát triển một ứng dụng mạng xã hội dựa trên mô hình bạn bè thực sự gặp nhiều khó khăn và với sự thay đổi này, điều đó gần như trở nên không khả thi,” Bier chia sẻ.

Theo ZNews