Microsoft gần đây đã âm thầm cập nhật cho hệ điều hành máy chủ Windows Server 2025 một trình điều khiển (driver) NVMe gốc hoàn toàn mới, được thiết kế để tối ưu hóa đáng kể hiệu suất của các ổ cứng SSD hiện đại. Mặc dù trình điều khiển này chưa được phát hành chính thức cho các phiên bản Windows dành cho người tiêu dùng phổ thông, nhưng các nhà phát triển thích tìm tòi và khám phá đã tìm ra một thủ thuật chỉnh sửa Registry thông minh để kích hoạt nó ngay trên Windows 11. Phương pháp này được cho là có tiềm năng tăng hiệu suất của ổ cứng SSD NVMe lên tới 80%, tuy nhiên, như mọi thủ thuật can thiệp sâu vào hệ thống khác, nó cũng đi kèm với những lưu ý quan trọng mà người dùng cần cân nhắc kỹ trước khi thực hiện.
Cách kích hoạt driver NVMe gốc và hiệu năng thực tế
Một nhà phát triển đã thử nghiệm và kích hoạt thành công tính năng này trên phiên bản Windows 11 (bản dựng 25H2) cho biết kết quả hoạt động “khá tốt” trên máy tính của mình. Để giúp cộng đồng cùng trải nghiệm, anh đã chia sẻ một hướng dẫn từng bước chi tiết. Để kích hoạt trình điều khiển mới, người dùng cần mở công cụ Registry Editor (Regedit) và điều hướng đến đường dẫn sau: HKEY_LOCAL_MACHINE\SYSTEM\CurrentControlSet\Policies\Microsoft\FeatureManagement\Overrides. Tại đây, bạn cần thêm ba giá trị DWORD 32-bit cụ thể: “735209102”, “1853569164”, và “156965516”, tất cả đều được đặt giá trị là “1”. Sau khi chỉnh sửa xong và khởi động lại máy tính, các ổ SSD NVMe sẽ hiển thị dưới mục “Storage Media” thay vì “Devices” trong trình quản lý thiết bị (Device Manager), báo hiệu driver mới đã hoạt động.
Về mặt lý thuyết, Microsoft tuyên bố rằng trình điều khiển NVMe gốc này có thể tăng hiệu suất IOPS (số thao tác nhập/xuất mỗi giây) lên tới 80% và giảm khoảng 45% chu kỳ xử lý của CPU. Đây là những con số cực kỳ ấn tượng, đặc biệt là đối với các hệ thống máy chủ. Tuy nhiên, thực tế trên máy tính cá nhân lại có chút khác biệt. Trang tin công nghệ ComputerBase của Đức đã tiến hành thử nghiệm và phát hiện ra rằng mức tăng hiệu suất thực tế trên Windows 11 chỉ rơi vào khoảng 10 đến 15%. Mặc dù đây vẫn là một mức tăng đáng hoan nghênh, nhưng nó ít kịch tính hơn nhiều so với những con số mà Microsoft công bố cho Windows Server.
Lý giải cho sự chênh lệch này, Microsoft cho biết những cải tiến rõ rệt nhất thường xuất hiện trong các tác vụ chuyên biệt như giao dịch cơ sở dữ liệu, các hoạt động siêu dữ liệu trên máy chủ tệp, ảo hóa Hyper-V và xử lý các tập dữ liệu lớn cho các ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và máy học (ML). Do đó, người dùng phổ thông với các tác vụ văn phòng hay chơi game cơ bản có thể sẽ không cảm nhận được sự “lột xác” lên tới 80% như kỳ vọng.
Rủi ro tiềm ẩn khi can thiệp vào hệ thống Registry
Mặc dù lợi ích về hiệu suất là có thật, nhưng những ai đang cân nhắc thử nghiệm thủ thuật này cần phải hết sức thận trọng. Một số người dùng Windows 11 đã báo cáo các vấn đề phát sinh với các ứng dụng quản lý thiết bị của bên thứ ba, điển hình như phần mềm Samsung Magician. Trong một số trường hợp, các công cụ này hoàn toàn không thể phát hiện ra ổ đĩa NVMe hoặc tệ hơn là liệt kê chúng hai lần như hai thiết bị riêng biệt, gây ra sự xung đột trong quản lý dữ liệu.
Theo giải thích từ chuyên trang Tom’s Hardware, nguyên nhân của hiện tượng này là do việc chỉnh sửa Registry đã làm thay đổi mã định danh ổ đĩa (Disk ID). Sự thay đổi này khiến cho các phần mềm của bên thứ ba gặp khó khăn trong việc nhận diện chính xác ổ đĩa, dẫn đến các lỗi hiển thị hoặc mất khả năng quản lý các tính năng chuyên sâu của ổ cứng. Đây là một “cái giá” phải trả mà người dùng cần biết trước khi quyết định can thiệp vào hệ thống.
Để hiểu sâu hơn về lý do tại sao bản cập nhật này lại quan trọng, chúng ta cần nhìn lại lịch sử. Mặc dù ổ cứng SSD NVMe đã trở nên phổ biến hơn một thập kỷ qua, nhưng Windows cho đến nay vẫn dựa vào một lớp dịch thuật SCSI (Small Computer System Interface) thay vì một ngăn xếp lưu trữ được xây dựng riêng cho NVMe ngay từ đầu. Nói một cách dễ hiểu, hệ điều hành vẫn đối xử với tất cả các thiết bị lưu trữ như thể chúng là các ổ đĩa băng từ hoặc ổ cứng cơ học cũ kỹ.
Việc thiếu hỗ trợ NVMe gốc đồng nghĩa với việc các ổ SSD sử dụng tiêu chuẩn hiện đại không thể khai thác triệt để các lợi thế hiệu suất của chúng. Bản cập nhật mới nhất này của Microsoft nhằm mục đích cải thiện tốc độ đọc và ghi bằng cách loại bỏ lớp trung gian cũ kỹ đó. Hiện tại, Microsoft đang khuyến khích khách hàng sử dụng Windows Server chuyển sang trình điều khiển gốc để hưởng lợi từ những cải tiến này thông qua một tùy chọn chọn tham gia (opt-in) trong bản cập nhật tích lũy mới nhất cho Windows Server 2025.
