AMD đang âm thầm chuẩn bị cho bước tiến lớn tiếp theo trong việc tối ưu hóa hiệu suất bộ nhớ với phiên bản công nghệ EXPO 1.20, hứa hẹn mang lại các hồ sơ ép xung DDR5 mạnh mẽ và ổn định hơn cho người dùng. Không chỉ dừng lại ở phần mềm, các thông tin rò rỉ mới nhất còn cho thấy gã khổng lồ vi xử lý này đang lên kế hoạch hỗ trợ chuẩn bộ nhớ CUDIMM tốc độ cao trên nền tảng socket AM5 vào năm tới, nhằm cạnh tranh trực tiếp với các đối thủ trên thị trường máy tính để bàn cao cấp.
Nâng cấp công nghệ EXPO 1.20 và tương lai của Ryzen APU
Kể từ khi AMD chính thức giới thiệu nền tảng socket AM5, hãng cũng đã cho ra mắt công nghệ bộ nhớ DDR5 mang tên EXPO. Về cơ bản, đây là một giải pháp cung cấp danh sách các hồ sơ (profile) ép xung bộ nhớ được thiết lập sẵn, tối ưu hóa riêng cho các bộ vi xử lý Ryzen. Công nghệ này được thiết kế để thay thế cho chuẩn AMP cũ kỹ trước đây và cạnh tranh với XMP – một tiêu chuẩn vốn thường được liên kết chặt chẽ với các nền tảng của Intel. Mặc dù các bo mạch chủ AM5 hiện nay hỗ trợ cả EXPO và XMP, nhưng công nghệ EXPO của AMD mang lại lợi thế với khả năng ép xung “một cú nhấp chuột” được tinh chỉnh kỹ lưỡng hơn cho hệ sinh thái của đội Đỏ.
Mới đây, thông qua phiên bản Beta mới nhất của phần mềm theo dõi phần cứng nổi tiếng HWiNFO (phiên bản v8.35), giới công nghệ đã phát hiện ra rằng AMD đang chuẩn bị một bản cập nhật quan trọng mang tên “EXPO 1.20“. Mặc dù chưa có chi tiết kỹ thuật cụ thể nào được công bố, nhưng nhiều khả năng phiên bản này sẽ được giới thiệu cùng với các dòng bo mạch chủ AM5 được làm mới (refreshed), mang lại khả năng hỗ trợ bộ nhớ DDR5 tốt hơn nhiều so với giới hạn hiện tại.
Hiện nay, các đối tác sản xuất bo mạch chủ của AMD đã tinh chỉnh nền tảng AM5 với các bản cập nhật firmware AGESA mới nhất, cho phép hỗ trợ các thanh RAM DDR5 với tốc độ vượt quá 8000 MT/s. Thậm chí, trong một số trường hợp cụ thể khi kết hợp với các dòng vi xử lý tích hợp đồ họa (APU) Ryzen 8000G, tốc độ bộ nhớ có thể đạt tới 10.000 MT/s nhờ vào bộ điều khiển bộ nhớ tích hợp (IMC) cực kỳ mạnh mẽ. Tuy nhiên, sự xuất hiện của EXPO 1.20 được dự đoán là bước chuẩn bị thiết yếu cho gia đình APU mới, được cho là có tên mã Ryzen 9000G.
Các vi xử lý Ryzen 9000G này dựa trên kiến trúc “Strix”, sở hữu thiết kế nguyên khối (monolithic) kết hợp giữa nhân CPU Zen 5, nhân đồ họa RDNA 3.5 và bộ xử lý thần kinh XDNA 2 được tinh chỉnh cho AI. Dự kiến, những con chip này sẽ ra mắt vào nửa đầu năm 2026 và các hồ sơ bộ nhớ mới từ EXPO 1.20 sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc khai thác hết sức mạnh của chúng.
Hỗ trợ bộ nhớ CUDIMM và bài toán giá cả linh kiện
Bên cạnh những cải tiến về phần mềm, thông tin từ các nhà sản xuất bo mạch chủ còn tiết lộ một tin vui khác cho cộng đồng người dùng AMD. Mặc dù không nằm trong bộ tính năng của EXPO 1.20, nhưng AMD đang tích cực làm việc để bổ sung hỗ trợ cho chuẩn bộ nhớ CUDIMM (Clocked Unbuffered DIMM) trên các nền tảng CPU tương lai của mình. Điều đáng mừng là nền tảng socket AM5 hiện tại vẫn sẽ được giữ lại, nhưng khả năng hỗ trợ CUDIMM dự kiến sẽ được giới thiệu cùng với gia đình Ryzen dựa trên kiến trúc Zen 6 vào nửa cuối năm 2026.
Động thái này sẽ giúp AMD đạt được sự ngang bằng về tính năng bộ nhớ với dòng sản phẩm máy tính để bàn của Intel, vốn đã bắt đầu hỗ trợ bộ nhớ CUDIMM từ năm ngoái. Intel hiện cũng đang nỗ lực để nâng cao khả năng hỗ trợ CUDIMM trên dòng Arrow Lake Refresh và sẽ đẩy mạnh hơn nữa khi nền tảng máy tính để bàn thế hệ tiếp theo, Nova Lake-S, ra mắt vào nửa cuối năm 2026.
Mặc dù những công nghệ mới này hứa hẹn sẽ mở đường cho khả năng hỗ trợ DDR5 tốt hơn và tốc độ cao hơn trên cả hai nền tảng Intel và AMD, nhưng vấn đề giá cả vẫn là một mối lo ngại lớn đối với những người đam mê phần cứng. Tình trạng thiếu hụt linh kiện được dự báo sẽ kéo dài trong nhiều năm do cơn sốt trí tuệ nhân tạo (AI), điều này sẽ đẩy giá các thanh RAM (DIMM) tăng gấp 2 đến 3 lần. Một ví dụ điển hình là các bộ nhớ CUDIMM, vốn có giá khoảng 400-500 USD cách đây vài tháng, hiện đã leo thang lên mức 800-1000 USD. Các chuyên gia dự báo rằng đà tăng giá này sẽ còn tiếp tục diễn ra trong suốt năm 2026, đặt ra thách thức không nhỏ cho túi tiền của người tiêu dùng.
