Anthropic vừa tạo ra một tiền lệ gây tranh cãi khi quyết định phá hủy hàng triệu cuốn sách giấy để phục vụ huấn luyện AI Claude. Họ đã mua các sách này, phá gáy, quét số hóa từng trang và biến chúng thành dữ liệu huấn luyện, đồng thời loại bỏ hoàn toàn các bản sách vật lý.
Tòa án công nhận “sử dụng hợp lý”, mở đường cho AI khai thác dữ liệu sách bản quyền
Quy trình này được Anthropic thực hiện với mục đích giúp Claude – đối thủ của ChatGPT – tiếp cận kho tri thức khổng lồ từ sách, nâng cao chất lượng và độ hiểu biết của mô hình AI. Tòa án Mỹ đã ra phán quyết công nhận hành động số hóa này thuộc phạm vi “sử dụng hợp lý” (fair use), cho phép Anthropic huấn luyện AI Claude trên sách bản quyền mà không cần thông báo hoặc xin phép các tác giả, miễn là dữ liệu không được công bố công khai và phục vụ mục đích biến đổi đủ lớn.
Đây là một bước ngoặt pháp lý có thể mở đường cho các công ty AI khác tiếp cận kho dữ liệu sách bản quyền để huấn luyện mô hình ngôn ngữ lớn nếu tuân thủ các điều kiện tương tự, thúc đẩy quá trình phát triển ngành công nghệ AI trên phạm vi toàn cầu.
Tranh cãi đạo đức và rủi ro pháp lý kéo dài
Tuy nhiên, hành động của Anthropic cũng dấy lên tranh cãi lớn. Việc phá hủy di sản tri thức vật lý để phục vụ huấn luyện AI bị nhiều tác giả và cộng đồng chỉ trích, cho rằng đây là hành động không tôn trọng giá trị tri thức và tài sản trí tuệ.
Anthropic hiện cũng đang đối mặt với các vụ kiện liên quan đến việc sử dụng hơn 7 triệu bản sách lậu từ các nguồn như Books3, Libgen, PiLiMi, có thể dẫn đến mức bồi thường lên tới 150.000 USD cho mỗi tác phẩm nếu thua kiện. Bên cạnh đó, rủi ro từ việc AI Claude có thể tạo ra hoặc sao chép nguyên văn nội dung có bản quyền cũng khiến các nhà xuất bản và tác giả lo ngại.
Các công ty công nghệ lớn như Getty Images, Disney cũng đang theo đuổi các vụ kiện bản quyền tương tự với các mô hình AI, cho thấy ngành công nghiệp AI sinh sinh đang phải đối mặt với những thách thức pháp lý và tranh luận về đạo đức ngày càng phức tạp.
Anthropic, Claude và tương lai ngành AI trước khung pháp lý mới
Vụ việc của Anthropic không chỉ cho thấy tham vọng phát triển mô hình ngôn ngữ lớn Claude để cạnh tranh với ChatGPT mà còn phản ánh xu hướng ngành AI sẵn sàng phá vỡ các rào cản truyền thống để tiếp cận dữ liệu khổng lồ. Nếu các công ty AI đáp ứng được yêu cầu “biến đổi đủ lớn” trong quá trình số hóa, họ có thể khai thác kho dữ liệu sách khổng lồ để cải thiện hiệu năng AI, đồng thời giảm rào cản chi phí mua bản quyền.
Tuy nhiên, tranh cãi về đạo đức và các vụ kiện pháp lý kéo dài vẫn sẽ là thách thức lớn cho Anthropic nói riêng và ngành AI nói chung trong chặng đường phát triển, buộc các công ty công nghệ phải cân bằng giữa nhu cầu phát triển công nghệ và trách nhiệm bảo vệ tài sản trí tuệ.
Tóm lại, câu chuyện Anthropic hủy hàng triệu cuốn sách để huấn luyện Claude không chỉ là bước tiến lớn về mặt công nghệ mà còn là phép thử quan trọng cho tương lai ngành AI trong một khung pháp lý và đạo đức đầy thách thức.
