Trong nhiều năm qua, Computer Science được xem là con đường sự nghiệp an toàn, với nhu cầu nhân lực ngày càng cao và mức lương hấp dẫn. Tuy nhiên, chỉ trong một thời gian ngắn, viễn cảnh này đã thay đổi đáng kể, để lại nhiều hoang mang cho sinh viên, nhà tuyển dụng và cả các trường đại học. Sự dịch chuyển nhanh chóng đặt ra câu hỏi: điều gì mới thực sự là chuẩn bị đúng đắn cho tương lai trong ngành công nghệ?
Sự thay đổi nhanh chóng trong triển vọng nghề nghiệp
Chỉ vài năm trước, sinh viên Computer Science gần như chắc chắn có nhiều lựa chọn việc làm sau khi tốt nghiệp. Các công ty công nghệ tranh giành nhân tài, trong khi sinh viên có thể dễ dàng nhận nhiều lời mời thực tập hoặc công việc lương cao. Thế nhưng, hiện tại, ngay cả sinh viên từ các chương trình hàng đầu cũng chỉ hài lòng khi nhận được một lời mời làm việc duy nhất.
Giáo sư Hany Farid của Đại học UC Berkeley, trong một tập podcast Particles of Thought, chia sẻ rằng sự thay đổi này đến nhanh đến mức khó tin. Ông kể rằng, chỉ bốn năm trước, nhiều người khuyên con em họ hãy chọn Computer Science vì đây là nghề “chống trượt thời gian”. Nhưng giờ đây, lời hứa hẹn ấy không còn chắc chắn nữa. Điều này phản ánh rõ sự biến động khó lường của ngành.
Vai trò của AI và những yếu tố khác
Trí tuệ nhân tạo thường được xem là nguyên nhân chính gây biến động, nhưng theo Giáo sư Farid, tình hình phức tạp hơn thế. AI chỉ là một phần trong bức tranh tổng thể. Ông cho rằng, có sự “thu hẹp đội ngũ” trong ngành, cùng nhiều yếu tố khác đang diễn ra đồng thời. Điều đó cho thấy thị trường lao động công nghệ không chỉ bị ảnh hưởng bởi AI mà còn bởi những thay đổi cơ cấu sâu rộng hơn.
Tại Silicon Valley, cuộc trò chuyện về triển vọng nghề nghiệp ngày càng nhắc đến các xu hướng mới như vibecoding, phản ánh sự thay đổi trong cách tiếp cận công việc. Trong khi đó, những nhân vật quan trọng như Bret Taylor, Chủ tịch OpenAI, nhấn mạnh rằng giá trị của giáo dục Computer Science vẫn rất lớn, đặc biệt ở khả năng tư duy nền tảng và nhận thức khái niệm, thay vì chỉ là kỹ năng kỹ thuật đơn thuần.
Định hình lại chiến lược học tập và sự nghiệp
Trước đây, các chuyên ngành hẹp thường mang lại lợi thế lớn cho sinh viên khi ra trường. Tuy nhiên, hiện nay, Giáo sư Farid khuyên thế hệ trẻ nên theo đuổi sự linh hoạt, học hỏi đa lĩnh vực. Ông từng khuyến khích sinh viên bổ sung kiến thức từ vật lý, ngôn ngữ, lịch sử hay triết học song song với chuyên môn chính. Giờ đây, lời khuyên ấy càng trở nên cần thiết, bởi sự đa dạng kỹ năng có thể giúp họ thích nghi với thị trường việc làm biến động.
Ông nhấn mạnh, việc sử dụng công cụ mới – đặc biệt là AI – sẽ tạo ra sự khác biệt rõ rệt trong mọi ngành nghề. Không phải AI sẽ thay thế luật sư, mà là những luật sư biết cách tận dụng AI sẽ vượt qua những người không dùng nó. Nguyên tắc này cũng đúng với mọi ngành nghề khác.
Tương lai của sinh viên Computer Science
Những biến động gần đây cho thấy con đường sự nghiệp trong Computer Science không còn bằng phẳng như trước. Thay vì một viễn cảnh chắc chắn, sinh viên và người đi làm trong ngành cần chấp nhận sự thay đổi và chuẩn bị tinh thần cho một tương lai đầy thử thách. Học cách kết hợp kỹ năng kỹ thuật với sự hiểu biết đa lĩnh vực, đồng thời khai thác công cụ công nghệ mới, sẽ là chìa khóa để duy trì sức cạnh tranh.
Ngành công nghệ vẫn đầy cơ hội, nhưng sự thành công không còn đến từ việc đi theo một lộ trình cố định. Thay vào đó, khả năng thích ứng, tư duy linh hoạt và sẵn sàng học hỏi liên tục mới là yếu tố giúp sinh viên và chuyên gia công nghệ đứng vững trong một thế giới đang thay đổi từng ngày.
