Từ năm 2021 đến 2024, Google đã tận dụng cảm biến chuyển động tích hợp trên hơn 2 tỷ điện thoại Android để xây dựng một trong những mạng lưới cảnh báo động đất quy mô lớn nhất thế giới. Nhờ phương pháp crowdsourcing (huy động cộng đồng), hệ thống đã phát hiện hơn 11.000 trận động đất tại 98 quốc gia, trong đó 85% kết quả trùng khớp với dữ liệu từ các thiết bị đo chuyên dụng.
Công nghệ crowdsourcing và big data trong hệ thống cảnh báo động đất của Google
Cốt lõi của hệ thống là cảm biến gia tốc (accelerometer) trên smartphone Android. Khi phát hiện rung lắc bất thường, điện thoại sẽ gửi tín hiệu về máy chủ Google để phân tích. Với hàng triệu thiết bị được kết nối, hệ thống có thể nhận diện nhanh các rung chấn thực sự, đồng thời loại bỏ các tín hiệu giả như rung động từ xe cộ hay công trường xây dựng.
Dữ liệu lớn (big data) giúp Google xây dựng mô hình phân tích tổng hợp, vượt qua sự khác biệt về địa chất, vật liệu xây dựng và sự đa dạng của các mẫu điện thoại. Các thuật toán đặc biệt sẽ lọc nhiễu, xác minh tính chính xác và phân loại trận động đất. Khi phát hiện nguy cơ thực sự, Google sẽ phát đi hai loại cảnh báo: “TakeAction” (cảnh báo khẩn cấp toàn màn hình) và “BeAware” (thông báo nhẹ cho khu vực ít rung lắc).
Lợi ích và thách thức trong triển khai mạng lưới cảnh báo động đất bằng smartphone
Hệ thống của Google đã mở rộng khả năng cảnh báo sớm cho các khu vực không đủ điều kiện triển khai cảm biến chuyên dụng. Nhờ tận dụng chính smartphone của người dùng, phương pháp này giúp cảnh báo đến hàng triệu người mà không cần xây dựng hạ tầng tốn kém. Tính năng được kích hoạt tự động qua Google Play Services, không yêu cầu cài đặt thêm ứng dụng.
Dù đạt nhiều thành công, hệ thống vẫn tồn tại những hạn chế. Trong trận động đất lớn tại Thổ Nhĩ Kỳ năm 2023, hệ thống từng đánh giá thấp mức độ nghiêm trọng và phát cảnh báo chưa đủ khẩn cấp. Độ chính xác ban đầu chưa cao, nên Google liên tục cải tiến thuật toán để nâng cao hiệu quả phát hiện và giảm thiểu báo động giả.
Một vấn đề gây tranh cãi là sự minh bạch của dữ liệu: thuật toán phân tích thuộc sở hữu độc quyền của Google, khiến giới khoa học khó tiếp cận dữ liệu thô để kiểm chứng độc lập. Điều này làm dấy lên lo ngại về quyền riêng tư cũng như độ tin cậy của hệ thống trong các trường hợp khẩn cấp.
Tóm lại: Bằng cách biến hơn 2 tỷ điện thoại Android thành cảm biến di động, Google đã xây dựng mạng lưới cảnh báo động đất di động quy mô nhất thế giới. Hệ thống vừa bổ sung cho mạng lưới cảm biến quốc gia, vừa mở ra cơ hội bảo vệ cộng đồng ở những khu vực kém phát triển. Dù còn tồn tại nhiều thách thức, sáng kiến này vẫn được đánh giá cao về ý nghĩa xã hội và khả năng cứu mạng trong các thảm họa thiên nhiên.
