Trong bối cảnh cơn sốt trí tuệ nhân tạo đang bao trùm toàn cầu, giới phân tích và các lãnh đạo công nghệ đều đang đặt ra câu hỏi liệu chúng ta có đang sống trong một quả “bong bóng AI” hay không. Dù chưa có dấu hiệu sụp đổ rõ ràng, nhưng Microsoft – gã khổng lồ đi đầu trong cuộc cách mạng này – dường như đang là cái tên đầu tiên cảm nhận được sức nóng thực tế. Các báo cáo mới nhất cho thấy tập đoàn này đang phải đối mặt với một thực tế phũ phàng khi các công cụ chủ lực như Copilot và Foundry không đạt được mục tiêu tăng trưởng như dự kiến, buộc hãng phải âm thầm điều chỉnh lại kỳ vọng trong bối cảnh khách hàng doanh nghiệp vẫn còn nhiều e ngại về hiệu quả thực sự.
Doanh số sụt giảm và sự e ngại từ khách hàng doanh nghiệp
Thật khó để phủ nhận rằng chúng ta không ở giữa một cơn sốt trí tuệ nhân tạo, một quan điểm mà phần lớn các nhà phân tích thị trường và các giám đốc điều hành AI đều đồng tình. Mặc dù thị trường chưa có dấu hiệu sụp đổ hay khủng hoảng ngay lập tức, nhưng Microsoft có thể là công ty lớn đầu tiên để lộ những dấu hiệu cho thấy họ đã đánh giá quá cao mức độ quan tâm của cả khối doanh nghiệp lẫn người tiêu dùng phổ thông đối với công nghệ này.
Nỗ lực mạnh mẽ của Microsoft nhằm biến trí tuệ nhân tạo thành cốt lõi trong chiến lược sản phẩm của mình đang vấp phải sự kháng cự từ chính những khách hàng mà họ kỳ vọng sẽ đón nhận nó nồng nhiệt nhất. Cụ thể, nhiều đơn vị bán hàng của mảng điện toán đám mây Azure đã không đạt được các mục tiêu tăng trưởng đầy tham vọng gắn liền với Foundry. Cho những ai chưa biết, Foundry là “chợ ứng dụng” của Microsoft dành cho các mô hình AI và các công cụ xây dựng tác nhân tự động. Để phản ứng lại tình hình này, công ty đã phải thực hiện một bước đi hiếm thấy là giảm mức kỳ vọng tăng trưởng cho năm tài chính hiện tại. Đây là một động thái bất thường đối với một tập đoàn vốn có truyền thống nâng cao chỉ tiêu bán hàng qua từng năm.
Sự thiếu hụt về doanh số này cho thấy một thực tế rằng các doanh nghiệp vẫn còn rất ngần ngại trong việc chi thêm tiền cho AI, ngay cả khi Microsoft liên tục quảng bá các hệ thống tác nhân (agentic systems) là bước chuyển mình lớn tiếp theo trong lĩnh vực điện toán văn phòng. Foundry đóng vai trò trung tâm trong tầm nhìn của Microsoft về các tác nhân AI tự chủ, có khả năng xử lý các tác vụ nhiều bước phức tạp với sự giám sát tối thiểu từ con người. Công ty đã chào bán các công cụ này như một giải pháp giúp doanh nghiệp tự động hóa mọi thứ, từ xử lý dữ liệu đến viết báo cáo, và củng cố thông điệp đó bằng các tác nhân AI mới trong Word, Excel và PowerPoint tại các sự kiện dành cho nhà phát triển gần đây.
Thực tế phũ phàng về hiệu quả sử dụng và giá cổ phiếu
Tuy nhiên, thực tế sử dụng lại không như mơ. Nhiều công ty đã đầu tư tiền bạc vào các công cụ này lại không thực sự sử dụng chúng. Điều này phản ánh những lo ngại dai dẳng của khách hàng về độ chính xác, sự thiếu ổn định và rủi ro xảy ra các sai sót nghiêm trọng trong công việc quan trọng. Các nguồn tin giấu tên đã tiết lộ với tờ The Information rằng một đơn vị kinh doanh Azure đã yêu cầu nhân viên bán hàng phải tăng mức chi tiêu cho Foundry lên tới 50% trong năm tài chính vừa qua. Thế nhưng, kết quả là chưa đến một phần năm số nhân viên đạt được mục tiêu này. Dường như để phản ứng lại thực tế ảm đạm đó, Microsoft đã phải hạ mục tiêu xuống còn khoảng 25% cho năm hiện tại.
Ngay khi tin tức này nổ ra vào buổi sáng, cổ phiếu của Microsoft đã lập tức lao dốc 3,1% và chưa có dấu hiệu phục hồi ngay sau đó. Sự khó khăn không chỉ dừng lại ở Foundry mà còn lan sang cả Copilot, trợ lý năng suất hàng đầu của Microsoft. Một số doanh nghiệp đã chấp nhận triển khai Copilot nhận thấy rằng nhân viên của họ lại quay sang sử dụng các chatbot của đối thủ cho các tác vụ chung. Điều này khiến Copilot bị giới hạn và cô lập trong các quy trình làm việc đặc thù của Microsoft như Outlook và Teams.
Đối với một công ty đã dành nhiều năm để tích hợp sâu AI vào hệ điều hành, bộ ứng dụng văn phòng và các công cụ đám mây, mô hình hành vi này của người dùng chỉ ra một sự ngắt kết nối rộng lớn hơn: khách hàng có xu hướng từ chối các công nghệ mới khi một công ty cố gắng ép buộc họ sử dụng chúng như các tính năng mặc định trong các sản phẩm hiện có, thay vì cung cấp chúng như các cải tiến tùy chọn.
Phản hồi từ Microsoft và bài học về bong bóng công nghệ
Sau khi cổ phiếu sụt giảm hơn 3% do tin tức từ The Information, Microsoft đã nhanh chóng chuyển sang thế tấn công để trấn an dư luận. Một người phát ngôn của Microsoft đã nói với Bloomberg rằng câu chuyện của The Information đã kết hợp một cách không chính xác giữa các khái niệm về tăng trưởng và chỉ tiêu doanh số. Người này khẳng định rằng tổng chỉ tiêu doanh số cho các sản phẩm AI chưa hề bị hạ thấp.
Các nhà phân tích tại công ty môi giới Jefferies đã lên tiếng ủng hộ lập trường của Microsoft. Tuy nhiên, bất chấp những lời trấn an đó, cổ phiếu của hãng vẫn giảm mạnh khi các nhà đầu tư bắt đầu cân nhắc về viễn cảnh nhu cầu của khối doanh nghiệp có thể yếu hơn nhiều so với dự kiến. Tình thế khó xử của Microsoft hiện nay làm nổi bật sự căng thẳng đang bao trùm toàn bộ ngành công nghiệp công nghệ, nơi đã đầu tư hàng tỷ đô la một cách “phi lý trí” vào cơ sở hạ tầng AI với niềm tin rằng sự phổ cập rộng rãi là điều sắp xảy ra.
Thế nhưng, thực tế là các doanh nghiệp vẫn giữ thái độ thận trọng, còn người tiêu dùng thì vẫn còn nhiều hoài nghi. Chiến lược “AI ở mọi nơi” đầy quyết liệt của Microsoft giờ đây đang trở thành một ví dụ điển hình cho sự ngắt kết nối hiện tại, điều đã góp phần tạo nên bong bóng kinh tế lớn nhất kể từ thời kỳ bong bóng dotcom. Các nhà phân tích cảnh báo rằng thị trường AI cuối cùng sẽ phải tự điều chỉnh, tạo ra sự phân chia rõ ràng giữa những kẻ thắng và người thua. Nếu Microsoft không nhanh chóng áp dụng một cách tiếp cận thân thiện và phù hợp hơn với nhu cầu thực tế của người dùng, họ có nguy cơ sẽ đánh mất hàng tỷ đô la đã đầu tư vào trí tuệ nhân tạo.
